چطور از فضای مجازی استفاده کنیم؟

این روزها، دیدن کودکانی که ساعت‌ها در موبایل خود غرق شده و به صفحه کوچک آن خیره می‌شوند، به تصویری عادی در زندگی ما تبدیل شده است. بسیاری از این کودکان آن‌چنان با برنامه‌های موبایل آشنا و مسلط هستند که در بسیاری از مواقع حتی والدین نیز از این تسلط بی‌بهره‌اند. کنجکاوی و علاقه به دنیای دیجیتال، آن‌ها را به دنیای گوشی‌ها و فضای مجازی کشانده است؛ جایی که به راحتی فیلم می‌بینند، بازی می‌کنند و به راحتی وارد فضای مجازی می‌شوند. وابستگی این نسل به گوشی‌ها چنان شدید شده که برای رسیدن والدین به خانه، ثانیه‌شماری می‌کنند تا بتوانند گوشی را از دست آن‌ها بگیرند و به دنیای خود وارد شوند. در بسیاری از موارد، استفاده از موبایل یا تبلت به حدی برای کودکان و نوجوانان جذاب است که ترجیح می‌دهند حتی غذا خوردن یا رفتن به مهمانی را فدای آن کنند. مشکل زمانی جدی‌تر می‌شود که کودکان استفاده از گوشی را به درس خواندن ترجیح می‌دهند و مطالعه تحت سایه سنگین گوشی‌ها قرار می‌گیرد. این موضوع موجب بروز بحث و جدل‌های زیادی بین والدین و فرزندان می‌شود. اما آنچه بیشتر از همه بر اعتیاد کودک به فضای مجازی می‌افزاید، بی‌توجهی والدین به این مسئله است. بسیاری از والدین توجهی ندارند که کودکشان چه مدت زمانی را در دنیای مجازی سپری می‌کند و آیا این کار برای آنها خطراتی به همراه دارد یا نه. فضای مجازی؛ تهدیدی برای کودکان متاسفانه در برخی خانواده‌ها، والدین خود اقدام به خرید گوشی‌های گران‌قیمت یا تبلت برای فرزندانشان می‌کنند تا فرزندشان در جمع دوستان و همسالان احساس عقب‌افتادگی نکند. این در حالی است که کودک با غرق شدن در فضای مجازی، به تدریج از دنیای واقعی فاصله می‌گیرد و الگوهای رفتاری، پوشش و گویش خود را از فضای دیجیتال می‌گیرد. فضای مجازی با سرعت بالای خود، والدین را در بسیاری از مواقع دچار سردرگمی می‌کند و بسیاری از آن‌ها نمی‌دانند چگونه فرزندشان را از این فضا خارج کنند. عواقب روانی و جسمی فضای مجازی برای کودکان پزشکان و کارشناسان بر این باورند که فضای مجازی می‌تواند آسیب‌های زیادی به کودکان وارد کند. از جمله مهم‌ترین خطرات این فضا، ارائه محتواهای نامناسب برای سن و جنسیت کودکان است. این محتواها نه تنها باعث آگاهی نادرست می‌شود بلکه می‌تواند بر سلامت روانی کودک تاثیر منفی بگذارد. همچنین، بازی‌های رایانه‌ای آنلاین که طراحی شده‌اند تا کودک را به خود وابسته کنند، می‌توانند عادت‌های آسیب‌زایی در کودک ایجاد کنند. این عادت‌ها به بی‌خوابی، پرخاشگری، انزوا و کم‌تحرکی منجر می‌شود و در نهایت مشکلات جسمی مانند چاقی و اختلالات حرکتی را به دنبال خواهد داشت. چطور از فضای مجازی استفاده کنیم؟ با وجود خطرات موجود در فضای مجازی، نباید به طور کامل کودکان را از آن محروم کرد. فضای مجازی بخش مهمی از زندگی کودکان شده است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اما نظارت والدین بر فعالیت‌های آنلاین کودکان اهمیت زیادی دارد. والدین باید به دقت زمان استفاده از اینترنت را مدیریت کرده و کودکان را از خطرات محتواهای نامناسب آگاه سازند. به علاوه، استفاده از برنامه‌های فیلترینگ و نرم‌افزارهای کنترل والدین می‌تواند به نظارت بهتر بر فعالیت‌های آنلاین کمک کند. در نهایت، باید توجه داشت که استفاده از فضای مجازی برای کودکان باید محدود به آموزش و اطلاعات مفید باشد. والدین باید تلاش کنند تا فضای مجازی به ابزاری برای رشد و یادگیری تبدیل شود، نه تنها برای سرگرمی‌های بی‌پایان.