حقوق محیط زیستی کودکان: چرا باید به آینده آنها توجه کنیم؟
کودکان و محیط زیست، دو دغدغه مشترک برای آینده‌سازان جهان هستند. تغییرات اقلیمی و تخریب محیط زیست نه تنها تهدیدی برای سیاره ما، بلکه تهدیدی برای نسل‌های آینده است. آینده‌ای که کودکان باید در آن زندگی کنند. در این راستا، یکی از مسائل حیاتی که باید بیشتر به آن پرداخته شود، حقوق محیط زیستی کودکان است. کودکان در برابر آسیب‌های زیست‌محیطی بسیار آسیب‌پذیرتر از بزرگ‌ترها هستند و این موضوع باید در سیاست‌گذاری‌های زیست‌محیطی و حقوق بشری به‌طور ویژه مدنظر قرار گیرد. در ادامه، ۱۳ حق مهم کودکان که ارتباط مستقیم با محیط زیست دارند را بررسی می‌کنیم. ۱. حق عدم تبعیض آسیب‌های زیست‌محیطی می‌توانند بر گروه‌های خاصی از کودکان تأثیرات بیشتری بگذارند؛ مانند کودکان بومی، اقلیتها یا کودکان در معرض بلایای طبیعی. بنابراین، کشورهای مختلف باید داده‌های دقیق و تفکیک‌شده‌ای جمع‌آوری کنند تا بتوانند به‌طور مؤثر، این تهدیدات را شناسایی و کاهش دهند. ۲. حق برخورداری از منافع عالیه هدف اصلی سیاست‌های زیست‌محیطی باید تأمین منافع عالیه کودکان باشد. این یعنی کشورهای جهان باید با اتخاذ تدابیر مؤثر، محیط زیستی سالم و پایدار برای رشد و رفاه کودکان فراهم کنند. ۳. حق حیات، بقا و رشد محیط زیست سالم، شرط اساسی برای تحقق این حق است. آلاینده‌های محیطی می‌توانند در فرآیند رشد کودک اختلال ایجاد کنند و حتی اثرات منفی آنها ممکن است در نسل‌های آینده باقی بماند. کشورهای مختلف باید به‌طور جدی از کودکان در برابر این تهدیدات محافظت کنند. ۴. حق شنیده شدن کودکان باید در تصمیم‌گیری‌های زیست‌محیطی نقش فعال داشته باشند. صدای کودکان می‌تواند به‌عنوان نیرویی قدرتمند در حفاظت از محیط زیست عمل کند. کشورها باید اطمینان حاصل کنند که فضاهای امن و مناسب برای شنیدن نظرات کودکان در مورد مسائل زیست‌محیطی فراهم شده است. ۵. حق آزادی بیان و تشکیل تجمعات مسالمت‌آمیز کودکان باید حق داشته باشند که آزادانه در مورد مسائل زیست‌محیطی ابراز نظر کنند و تجمعات مسالمت‌آمیز برای این منظور برگزار کنند. ایجاد محیط‌های امن و چارچوب‌های قانونی حمایتی برای این فعالیت‌ها ضروری است. ۶. حق دسترسی به اطلاعات کودکان باید به اطلاعات دقیق و قابل‌فهم در زمینه محیط زیست دسترسی داشته باشند. این اطلاعات به آنها کمک می‌کند تا در تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات زیست‌محیطی نقش مؤثری ایفا کنند. ۷. حق مصونیت از هر گونه خشونت آسیب‌های زیست‌محیطی می‌توانند شرایطی را ایجاد کنند که خشونت‌های مختلف علیه کودکان افزایش یابد. دولت‌ها باید از کودکان در برابر این نوع خشونت‌ها، از جمله خشونت‌های جنسی و کار کودکان، محافظت کنند. ۸. حق برخورداری از بالاترین استانداردهای سلامت آلودگی و تخریب محیط زیست، یکی از بزرگترین تهدیدات برای سلامت کودکان است. کشورها باید اقداماتی را برای حفاظت از سلامت کودکان در برابر آسیب‌های زیست‌محیطی اتخاذ کنند. ۹. حق امنیت اجتماعی و استانداردهای مناسب زندگی برای رشد و شکوفایی کودکان، باید محیطی پاک و سالم با دسترسی به آب آشامیدنی سالم و غذای کافی فراهم شود. همچنین، دولت‌ها باید از کودکان در برابر بحران‌های زیست‌محیطی، از جمله تغییرات آب و هوا، محافظت کنند. ۱۰. حق آموزش آموزش در حوزه محیط زیست برای کودکان امری ضروری است. این آموزش‌ها باید درک آنها را از مسائل زیست‌محیطی تقویت کرده و به آنها مهارت‌های لازم برای مقابله با چالش‌های محیطی آینده بدهد. ۱۱. حقوق کودکان بومی و اقلیتها کودکان بومی به‌ویژه در برابر تغییرات زیست‌محیطی آسیب‌پذیرتر هستند. دولت‌ها باید از حقوق محیط‌زیستی کودکان بومی و اقلیتها حمایت کنند و به شیوه‌های پایدار و مطابق با فرهنگ‌های بومی برای محافظت از آنها عمل کنند. ۱۲. حق استراحت، بازی و تفریح بازی و تفریح برای سلامت و رشد همه‌جانبه کودکان ضروری است. محیط‌های امن و سالم برای این فعالیت‌ها باید در دسترس تمامی کودکان قرار گیرد. ۱۳. حق محیطی پاک، سالم و پایدار کودکان حق دارند در محیطی پاک و سالم زندگی کنند. این شامل دسترسی به هوای پاک، آب سالم و اکوسیستم‌های غیر آلوده است. دولت‌ها باید تدابیری را برای بهبود کیفیت هوا، حفاظت از منابع طبیعی و جلوگیری از آلودگی اتخاذ کنند. حق محیط زیستی کودکان نباید نادیده گرفته شود. حفظ این حقوق نیازمند اقدامات جدی و فوری است تا کودکان بتوانند در دنیایی پاک، سالم و پایدار رشد کنند. این مسئولیت، هم بر عهده دولت‌ها و هم بر عهده همه ماست که در جهت حفاظت از محیط زیست و حقوق کودکان تلاش کنیم.