مسئولیت‌ها و وظایف فرزندان در خانواده
در خانواده، هر یک از اعضا مسئولیت‌های خاص خود را دارند. والدین وظیفه دارند که فرزندان خود را تربیت کنند و به آن‌ها آموزش دهند، اما فرزندان نیز مسئولیت‌هایی دارند که باید آن‌ها را درک کرده و انجام دهند. این مسئولیت‌ها در راستای حفظ روابط خانوادگی، احترام به والدین و خواهر و برادرها، و در نهایت تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی است. وظایف فرزندان در برابر والدین فرزندان به طور طبیعی باید احترام و محبت ویژه‌ای به والدین خود نشان دهند. در قرآن کریم و روایات اسلامی، به وظایف فرزندان در برابر والدین تأکید شده است. این وظایف به طور کلی شامل پنج بخش مهم است: اطاعت از والدین: یکی از مهم‌ترین وظایف فرزند در برابر والدین، اطاعت از دستورات آن‌هاست. طبق آیات قرآن، اطاعت از والدین واجب است، به ویژه مادر که با فداکاری‌های بیشتری در تربیت فرزند نقش دارد. البته این اطاعت باید به گونه‌ای باشد که موجب آزار و اذیت والدین نشود. احترام و تکریم: فرزندان باید با احترام و ادب با والدین خود رفتار کنند. قرآن کریم دستور داده است که حتی از گفتن کلمات ناخوشایند به والدین خود نیز خودداری کنند و همیشه با کلمات نیکو با آن‌ها صحبت کنند. شکرگذاری: شکرگزاری از والدین یکی دیگر از وظایف فرزندان است. در قرآن آمده است که باید هم شکر خداوند را به جا آورد و هم شکر پدر و مادر را. دعا کردن برای والدین: پس از مرگ والدین نیز فرزند باید برای آن‌ها دعا کند و از خداوند درخواست رحمت و مغفرت برای آن‌ها نماید. این دعا موجب افزایش ثواب و رحمت برای والدین می‌شود. احسان به والدین: احسان به والدین به معنای کمک و خدمت به آن‌ها در مواقع نیاز است. فرزند باید به دنبال فرصت‌هایی برای خدمت به والدین خود باشد، مانند انجام کارهای خانه یا فراهم کردن آسایش برای آن‌ها. وظایف فرزندان در برابر خواهر و برادرها در خانواده، فرزندان مسئولیت‌هایی در برابر یکدیگر دارند که می‌تواند به دو دسته تقسیم شود: مسئولیت‌های حقوقی: فرزندان نباید به حقوق یکدیگر تجاوز کنند. هیچ فرزندی حق ندارد به خواهر یا برادر خود آسیبی برساند، از جمله توهین کردن، کتک زدن یا دخالت در امور شخصی دیگری. مسئولیت‌های اخلاقی: فرزندان باید به یکدیگر محبت کنند، به مشکلات یکدیگر رسیدگی کنند و از هرگونه کینه‌ورزی پرهیز کنند. همچنین باید از گذشت و بخشش نسبت به یکدیگر استفاده کنند تا روابط خانوادگی مستحکم‌تر شود. وظایف فرزندان در برابر شاکله خانواده فرزندان باید در برابر خانواده خود مسئولیت‌پذیر باشند. والدین برای رشد و تربیت فرزندان خود تلاش می‌کنند و فرزندان نیز باید از این امکانات به درستی استفاده کنند و به والدین کمک کنند. این مسئله از دیدگاه قرآن و تعلیمات دینی نیز بسیار اهمیت دارد. خداوند در قرآن درباره مسئولیت‌های اجتماعی و خانوادگی صحبت کرده است. در دنیای امروز، آموزش مسئولیت‌پذیری به فرزندان به ویژه در مدارس اهمیت زیادی پیدا کرده است. فرزندان باید یاد بگیرند که همواره در مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی خود نقش مؤثری داشته باشند. رویکرد صحیح به تربیت فرزندان امروزه بسیاری از والدین به فرزندان خود به عنوان «هزینه» نگاه می‌کنند، به این معنا که تمام تلاش خود را برای فراهم کردن رفاه و آسایش برای فرزندان انجام می‌دهند، اما از آن‌ها هیچ مسئولیتی نمی‌خواهند. در حالی که باید فرزندان از سنین پایین به مسئولیت‌پذیری عادت کنند و در فرآیند تربیت به آن‌ها وظایف مختلفی واگذار شود. فرزندان باید از سنین پایین با مسئولیت‌هایی مانند نظافت، کمک در کارهای خانه و انجام وظایف اجتماعی آشنا شوند. این رویکرد نه تنها به تربیت انسان‌های مسئولیت‌پذیر کمک می‌کند، بلکه در آینده فرزند را برای پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی آماده می‌سازد. فرزندان باید در برابر والدین، خواهر و برادرها و همچنین کل شاکله خانواده مسئولیت‌پذیری خود را به درستی انجام دهند. این مسئولیت‌ها نه تنها به رشد فردی آن‌ها کمک می‌کند بلکه موجب تحکیم روابط خانوادگی و اجتماعی می‌شود. والدین باید با آموزش مناسب و واگذاری مسئولیت‌های کوچک به فرزندان، آن‌ها را به افراد مسئولیت‌پذیر تبدیل کنند که در آینده نقش مهمی در جامعه ایفا خواهند کرد.